Despeñaperros jest przełomem rzeki Despeñaperros położonym w municypium Santa Elena, na północy prowincji Jaén (Hiszpania). Junta de Andalucía ustanowiła tutaj park narodowy o powierzchni 7 649 hektarów, głównie dzięki walorom geologicznym i krajobrazowym, ale także z powodu bogactwa flory i fauny.

Przełom rzeczny ma bardzo strome ściany, a różnice wysokości wynoszą więcej niż 500 metrów, był wykorzystywany przez człowieka w czasach historycznych, że stanowi naturalne przejście z gór Sierra Morena i punkt łączący Andaluzję z Kastylią-La Manchą, a co za tym idzie z resztą Hiszpanii. Przełom odkrywa dużą część historii geologicznej regionu, pionowe ściany zbudowane z kwarcytu o dużej twardości, ukształtowanego na dnie morza 500 milionów lat temu, na początku Paleozoiku.

Spośród formacji, które występują w Despeñaperros wyróżniają się niektóre z własnymi nazwami, jak El Salto del Fraile, Las Correderas, lub Los Órganos, w których kwarcyt został zgnieciony do postaci pionowych warstw, którym erozja nadała kształt spiczastych tub.

Roślinność jest podobna na obszarze całej wschodniej części gór Sierra Morena: las śródziemnomorski z dominacją dębu ostrolistnego i dębu korkowego, ale także z dębem portugalskim, dębem pirenejskim i sosnami (pinia, sosna alepska i sosna czarna). Zarośla składają się z drzew poziomkowych, wrzosów, czystkowatych, mirtów i dębów szkarłatnych. Należy również wspomnieć o lasach galería, które występują nad brzegami rzek i potoków, w miejscach wilgotnych i zacienionych wraz z olszami, jesionami i wierzbami. Poza tym w parku narodowym występuje 30 endemitów jedynych na świecie i inne endemity charakterystyczne dla Półwyspu Iberyjskiego.

Jeśli chodzi o faunę w parku występuje znaczne bogactwo dzików i jeleni. Dużo bardziej godne uwagi jest występowanie kilku osobników rysia iberyjskiego i wilka, jak również małych drapieżnych takich jak lis, mangusta egipska i żbik. Spośród ptaków, które zamieszkują Despeñaperros należy wspomnieć o orle cesarskim i sępie płowym.