Cres - Największa wyspa na Adriatyku

Wyspa Cres znajduje się w północnej części Zatoki Kvarnerskiej. Na południu, w miejscowości Osor, połączona jest mostem zwodzonym z wyspą Lošinj. Wybrzeże wyspy, której długość wynosi 66 kilometrów, jest różnorodne i bogate w liczne zatoki i plaże żwirowe w zachodniej i południowej części, a w części wschodniej i północnej skaliste. Szczególną atrakcją wyspy jest słodkowodne jezioro Vransko, którego powierzchnia znajduje się nad poziomem morza, a dno na głębokości 74 metrów. Woda w jeziorze jest wysokiej jakości i pitna, zaliczana do najczystszych w Europie i dlatego podchodzenie do jeziora jest zabronione. W północnej części Cresu znajdują się lasy, w których rosną dęby, graby, wiązy górskie i kasztanowce, w środkowej części wyspy znajdują się pastwiska i gęsta makia. Badania potwierdziły obecność 1100 gatunków roślin, z których 939 to rośliny endemiczne. Na wyspie jest szczególnie pięknie na wiosnę, kiedy budzi się przyroda, a w powietrzu czuć zapachy ziół leczniczych.

Jednym z najlepszych dowodów na czystość morza wokół Cresu są siedliska delfinów. Uważa się, że żyje tu od 100 do 150 delfinów.

Na stromych i niedostępnych częściach wybrzeża, które są ornitologicznym parkiem przyrody, swoje siedlisko znalazł rzadki ptak - sęp białogłowy.

Antyczna nazwa Cres i Lošinj to Apsytrides Nesoi albo Wyspy Osorskie, ponieważ do momentu wykopania kanału niedaleko Osoru, była to właściwie jedna wyspa.

Miasto Cres to ufortyfikowane miasteczko na zachodnim wybrzeżu wyspy pod wzniesieniem, gdzie znajdowała się prehistoryczna osada i twierdza antyczna (Crexa, Crepsa). Cres był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a zaczął się rozwijać w średniowieczu. Jednym z najważniejszych zabytków w mieście jest najstarszy pałac patrycjuszy zbudowany w XV wieku w stylu późnogotyckim, należący do rodziny Petris (Petrić). Obecnie znajduje się tu muzeum. Jednym z najciekawszych i najbardziej wyjątkowych miejsc na wyspie jest miejscowość Lubenice, znajdująca się na skale położonej 382 metry nad morzem. Malownicza osada ze średniowiecznymi zabytkami i starymi kamiennymi domami znajdującymi się w trzech krętych rzędach wzdłuż grzbietu wapiennego, jest skarbem chorwackiej architektury. Obok pozostałości średniowiecznego systemu umocnień i kilku budowli sakralnych, niezwykły jest widok na morze i zatokę św. Ivana z przepiękną plażą żwirową.

Miejscowość Beli to jedna z najstarszych i w historii najważniejszych miejscowości na wyspie. Osada typu "akropol" znajduje się na wysokim wzgórzu nad wschodnim wybrzeżem północnej części wyspy. W miejscowości działa Eko centrum "Caput Insulae", które zajmuje się zachowaniem różnorodności przyrodniczej, wartości i dziedzictwa historycznego i kulturowego, prowadzi też integralną ochronę sępa białogłowego.

Miejscowość Martinščica jest względnie młodą miejscowością w najlepiej zagospodarowanej części wybrzeża Cresu, obok przestronnej zatoki wychodzącej na południowy-zachód. Ładna osada z bujną roślinnością śródziemnomorską nastawiona jest wyłącznie na turystykę rodzinną i kempingową. Obok przepięknych plaż na północ od miejscowości, wśród nienaruszonej przyrody jest wiele możliwości aktywnego spędzenia urlopu.

W południowej części zatoki Valuńskiej między dwoma przepięknymi plażami żwirowymi znajduje się miejscowość Valun, malownicza osada przy niewielkim porcie, która również nastawiona jest na turystykę rodzinna i kempingową. Obok licznych apartamentów prywatnych do dyspozycji gości jest również zakwaterowanie w dwóch hotelach: Kimen w Cresie i Zlatni lav w Martinščicy oraz cztery kempingi w Cresie, Martinščicy, Beli i Valunie.


Źródło: CNTB