Żupania Pozesko-slawońska

Żupania Pozeszko-slawońska jest jedną z mniejszych chorwackich żupanii. Oddalona jest od głównych szlaków komunikacyjnych i właśnie dlatego jest też wyjątkowa. Jest to teren, który zaprzecza mitowi o równinnej Slawonii, ponieważ na względnie niewielkim terenie są równiny z urodzajnymi polami, jak również góry i wzgórza, których zbocza zdobią winnice, a szczyty gęste lasy.
Żupania Pozeszko-slawońska ma długa historię. W czasach rzymskich Kotlina Požeska nazywała się Vallis Aurea - Złota Dolina. Od średniowiecza można śledzić pisaną historię naszej żupanii, o której pierwsze wzmianki pochodzą z 1210 roku.
Lipik znany jest z termalnego uzdrowiska i stadniny lipicanerów.
Pakrac znany był już w średniowieczu jako ważna twierdza i była w nim mennica (banovac).
Požega to miasto o długiej tradycji administracyjnej, kulturalnej, historycznej, religijnej i gospodarczej.
Pleternica to znane miejsce religijne Matki Boskiej od Łez i ważne skrzyżowanie komunikacyjne.
Kutjevo jest jednym z najważniejszych centrów wina w Chorwacji, gdzie tradycja winiarska zaczeła się już w 1232 roku.
Kaptol w centrum ma jedną z najlepiej zachowanych twierdz średniowiecznych.
Velika poza termalnym źródłem znana jest jako cel wycieczek i wyjście do Parku Przyrody Papuk, który ze względu na swoją różnorodność geologiczną niedawno otrzymał status europejskiego geoparku. Na terenie Čaglinu, w sercu gory Dilj znajduje się znane i coraz częściej odwiedzane Jezioro Sovsko, jedyna pozostałość dawnego Morza Paratetis (Panońskiego) w Chorwacji.

Požega
Požega znajduje się w urodzajnej dolinie, która otoczona jest pierścienie gór Psunja, Papuk, Dilja, Krndija i Požeska Gora. Położona w południowowschodniej części Złotej Doliny, którą Rzymianie nazywali Vallis Aurea od wieków jest najważniejszym centrum środkowej Slawonii. Jej położenie topograficzne poniżej Starego Gradu i okolicznych wzgórz z winnicami umożliwiło Požedze tworzenie średniowiecznej twierdzy obronnej, która wspominana jest w dokumentach z 1227 roku. W połowie XVIII wieku Požega otrzymała status wolnego i królewskiego miasta i jako ważny ośrodek kulturalny, oświatowy, gospodarczy i religijny w XIX wieku otrzymała tytuł "Slawońskie Ateny".
Z atrakcji Požegi należy wymienić klasztor i kościół św. Ducha zbudowany około roku 1285, katedrę, kościół św. Teresy Awilskiej i kościół św. Wawrzyńca, najstarszy kościół zbudowany na początku XIV wieku.

Lipik
Lipik to miasto znane z uzdrowiska, mineralnej wody i stadniny koni lipicanerów. Miejscowość i uzdrowisko mają około dwustu lat, jednak pochodzą z czasów rzymskich i istnieją liczne dowody archeologiczne, że tereny te były juz wtedy zamieszkałe. Uzdrowisko przeżywało rozkwit w pierwszej połowie XIX wieku. Hrabia Izidor Janković zbudował wtedy budynek uzdrowiskowy z trzema łaźniami. W tym samym czasie zbudowana została też Gostionica przy źródle, która stała sie centrem, wokół którego rozwinęła się miejscowość. Jednocześnie ogrodzono 25 hektarów ziemi na park, zasadzona została aleja drzew i założona została stadnina lipicanerów. Budynek Kursalonu jest największym i najbardziej reprezentacyjnym budynkiem w Lipiku, jest jednym z tych budynków, dzięki któremu rozpoznać można tę miejscowość turystyczną. Zbudowana została w 1893 roku w południowej części parku w stylu renesansowym. Ciekawe jest, że Lipik został zelektryfikowany w 1894 roku, zaledwie sześć lat po Nowym Jorku.

Pakrac
Pierwsze wzmianki o Pakracu pochodzą z 1229 roku, zapisane są w dokumencie szlacheckim Marcel Pakracki, jednak niektóre znaleziska wskazują na to, że tereny te zamieszkałe były juz w czasach antycznych. Już w zapisach templariuszy (katolicki zakon) wspominana jest twierdza pakracka z XII wieku. W tym czasie wspominana jest również pierwsza mennica monet banalis - banovac. W XVII wieku, po 150 rządów tureckich, Pakrac otrzymał swoich pierwszych właścicieli, wśród których na jego rozwój największy wpływ miała rodzina Janković, która buduje tu też swoja posiadłość. W tym samym wieku został zbudowany kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i miasto się coraz bardziej rozwija i staje się ceentrum handlowym i rzemieślniczym, zbudowany został szpital, szkoła, kolej, hotel, sąd i prywatna centrala elektryczna. Z atrakcji Pakracu wymieniane są piwnica Spahijska, posiadłość Janković, zamek Barona Trenka i Stary Gród Čaklovac. W okolicach miasta znajdują się dwa cele wycieczek Omanovac i Matkovac oraz etno park Čantalo.

Kutjevo
Kutjevo znajduje się 20 kilometrów na wschód od Požegi. Położone jest u podnóża góry Krndija. Nazywane jest chorwacka stolicą wina. Zamek Kutjevo został zbudowany jako rezydencja jezuicka w latach 1721 - 1735 i uważany jest za jedną z najwazniejszych budowli barokowych w Żupanii Požeszko-slawońskiej. Zbudowana została w miejscu średniowiecznego opactwa cystersów, które w dokumentach z 1700 roku wspominana jest jako ruina. Ciekawe jest, że zachowały się w niej piwnice winne. W latach 1721 - 1735 został wzniesiony barokowy kompleks z kościołem i dużą rezydencją (zamkiem). Stał się majątkiem szlacheckim i rezydencja letnią jezuitów z klasztoru w pobliskiej Požedze.

Pleternica
W miejscu, gdzie rzeka Orljava wpływa między Gorę Požeszką i Dilję i płynie w kierunku Savy, w tzw. bramie Złotej Doliny, otoczonej pierścieniem gór (Psunj, Papuk, Krndija, Dilj i Požeszkiej Gory) znajduje się Pleternica. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1270 roku, miejscowość nazywała się Sveti Nikola, jednak niektóre źródła podają rok 1335. W 1427 roku po raz pierwszy wspomniana jest nazwa Pleternica, która stała się centrem handlowym. Według legendy, była to miejscowość ogrodzona siatką - ogrodzeniem z plecionych witek, od którego otrzymała nazwę.


Źródło: CNTB