Liburnija - Szlakami Frankopanów

Liburnija to region o bogatej historii, w którym powstał pierwszy w Chorwacji alfabet, kodeks i drukarnie, a częścią tej historii są dzieje rodu Frankopanów, szlachty, która pozostawiła głęboki ślad w historii całej Chorwacji. Pozostały po nich twierdze, zamki, wieże obronne i inne budowle. Dziesięć z ogółem 19 kaszteli i zamków odnowiono w ramach projektu „Szlakami Frankopanów” i zaoferowano turystom, którzy chcą poznać historię i delektować się przepięknymi krajobrazami wybrzeża i gór.

Celem projektu jest zachowanie i prezentacja bogatego dziedzictwa kulturowego. Jest to najbardziej kompleksowy tego rodzaju projekt, który rozpoczęła Żupania Primorskogoranska w 2005 roku.

Dobrze zachowanym zabytkiem i świadkiem historii na tym szlaku jest miasto Grobnik i przepiękny kasztel w kształcie trójkąta, otoczony murami, umocniony wieżami i bastionami i dodatkowo wzmocniony pasem murów obronnych. Miasto Grobnik od dziesiątego wieku należało do państwa chorwackiego, a własnością Frankopanów było od 1225 do1671 roku, kiedy na mocy umowy przeszło w posiadanie ich kuzynów Zrinskich. W tym samym roku w Wiener Neustadt Petar Zrinski i Fran Krsto Frankopan zostali straceni, a kasztel obrabowany.

Dla osób, które chcą się wybrać „Szlakiem Frankopanów” kolejnym celem jest Kasztel w Bakarze, znajdujący się na wzniesieniu na północnozachodnim krańcu miejscowości, zbudowany na fundamentach prehistorycznej i rzymskiej fortyfikacji. Dzisiejszy kształt kasztel otrzymał w XVIII wieku po odbudowie ze zniszczeń na skutek dwóch trzęsień ziemi.

Kasztel Hreljin zbudowany został w wyjątkowo dobrym punkcie strategicznym, dominował nad szlakami komunikacyjnymi łączącymi kontynentalną część Chorwacji z morzem i Bakarcem przez Gorski Kotar. Przepiękny widok uświadamia, dlaczego w czasie najazdów Osmańskich w kierunku Istrii i Słowenii był znacząca przeszkodą dla oddziałów tureckich. Mury kasztelu, który został opuszczony w 1790 roku, są tylko częściowo zachowane.

W Kraljevicy zaprasza turystów zamek Frankopan i Stary zamek Zrinskich oraz kompleks budynków Dolnego i Górnego Kasztelu. Zamek Frankopan jest jednym z najbardziej atrakcyjnych obiektów projektu. Znajduje się na wzgórzu, na cyplu, nad samym morzem, dominuje nad okolicą i wejściem do zatoki oraz do portu w Kraljevicy. Zamek zaczął budować Petar Zrinski w połowie XVII wieku dla swojej żony Katariny Frankopan, której rodzina była kiedyś właścicielem tych terenów i dlatego zamek do dziś się nazywany jest Frankopański. Za życia Zrinskich i Frankopanów posiadał status rezydencji, a w późniejszych okresach wykorzystywany był jako szpital, koszary i klasztor. Zbudowany był jako późnorenesansowa twierdza z wieloma barokowymi detalami.

Stary zamek w miejscowości Drivenik jest twierdzą robiącą wrażenie, wzniesioną w średniowieczu do obrony i kontroli szlaku komunikacyjnego przez Vinodol. Zbudowano ją na planie czworoboku z narożnymi okrągłymi wieżami, jedną basztą i romańską wieżą obronną, która jest najstarszą częścią twierdzy. Swój obecny wygląd kasztel otrzymał w XV wieku, zaś w połowie XVIII wieku mieszkańcy podgrodzia zeszli w dolinę i przy wtedy wybudowanej drodze Bakar - Novi Vinodolski założyli dzisiejsza osadę.

Niedaleko Drivenika jest miejscowość Grižane, gdzie można znaleźć pozostałości grodziska na kamiennym klifie. Do dziś zachowała się tylko część murów z okrągłą wieżą.

W znacznie lepszym stanie jest Wieża Frankopańska w miejscowości Bribir, jedyna pozostałość dawnego kasztelu, który początkowo miał podwójne mury, wąski dziedziniec, budynek mieszkalny i administracyjny oraz dwie wieże. Pod koniec XIX wieku kasztel został zburzony, a na jego miejscu zbudowano szkołę i urząd gminy. Dlatego do dziś zachowała się tylko kwadratowa wieża i część murów w północnej i zachodniej części dawnego Kasztelu.

Ostatnia z dziesięciu twierdz frankopańskich znajduje się w Novim Vinodolskim i Ledenicach. Do pozostałości twierdzy, z której najlepiej zachował się romańsko-gotycki kościół św. Szczepana Męczennika, prowadzi wąska ścieżka górska, po której można obejść wszystkie mury i wnętrze twierdzy. W Novim Vinodolskim, w samym centrum starego miasta, znajduje się wieża Kvadrac, część dawnej twierdzy, wokół której powstało miasto. Dziś z architektury tamtych czasów zachowała się tylko wieża Kvadrac, która pod koniec XIX i na początku XX wieku była wielokrotnie przebudowywana. Dawny Kasztel Vinodolski był jedną z najpotężniejszych i najstarszych siedzib Frankopanów, gdzie w 1288 roku został spisany i uchwalony Kodeks Vinodolski, najważniejszy tekst prawny napisany po chorwacku alfabetem głagolickim. Jest to jeden z najlepszych i najnowocześniejszych aktów prawnych w feudalnej Europie, a w szczególności ciekawa jest ochrona chłopów pańszczyźnianych i kobiet.


Źródło: CNTB